fbpx
Wikipedia

Əhməd ağa Gülməmmədov

September 29, 2021

Əhməd ağa Gülməmmədov — müəllim, Zaqafqaziya (Qori) Müəllimlər Seminariyasının məzunu.

ƏHMƏD AĞA GÜLMƏMMƏDOV
Əhməd ağa Gülməmmədov
Doğum tarixi
Doğum yeri Salahlı
Vəfat tarixi
Vəfat yeri Bakı
Fəaliyyəti pedaqoq

Həyatı

Əhməd ağa Gülməmməd ağa oğlu Gülməmmədov 17 aprel 1878-ci ildə Qazax qəzasının Salahlı kəndində ağalar/bəylər zümrəsindən olan xırda mülkədar ailəsində doğulmuşdu. Qarayazı qoruğunda meşəbəyi işləyən ataları Gülməmməd ağa zəmanəsinin gözüaçıq adamlarından idi və övladlarına rus təhsili verməyi qərara almışdı. Əhməd ağa ibtidai təhsilini Salahlıda Əhməd ağa Mustafayevin müdir olduğu kənd məktəbində almışdı.

Tiflis Sünni Ruhani Mədrəsəsinin fondunda atası Gülməmməd ağa Osman ağa oğlunun 1891-ci il tarixli ərizəsinə rast gəldik: oğlu Əhmədin (9 yaş) və Mahmudun (8 yaş) dövlət hesabına mədrəsəyə qəbul olunmasını xahiş edir. Əhməd ağanın çox sonralara aid yazılarına əsaslansaq, uşaqların Tiflisdə məktəbə qoyulması ideyasını Gülməmməd ağaya onunla bir yerdə meşəbəyi işləyən Xatisov adlı erməni dostu veribmiş və bu işdə Gülməmməd ağaya kömək edibmiş.

Gülməmməd ağa 1893-cü ildə dünyasını dəyişdikdən sonra Əhməd ağa öz böyük qardaşı Məmməd ağanın himayəsinə keçmişdir. Əhməd ağa Tiflisdə müəyyən müddət oxuduqdan sonra 1897-ci ildə Zaqafqaziya(Qori) Müəllimlər Seminariyasının aşağı hazırlıq sinfinə qəbul olunur. 1902-ci ildə buranı bitirən 8 məzundan biridir. Onun sonrakı həyatı maariflə bağlı olmuşdur.

Əhməd ağa Gülməmmədov 1902–1904-cü illərdə Zaqatala qəzasının Balakən, Almalı, Car Tala məntəqələrində müəllim işləmiş, az zaman içərisində bacarıqlı müəllim, xeyirxah ziyalı kimi yerli əhalinin hörmətini qazanmışdı..

1904-cü ildə ailə vəziyyəti ilə bağlı Salahlıya dönməli olan Əhməd ağa 1906-cı ilin yanvarından 1918-ci ilə qədər kənddə Mədinə xanım Vəkilovanın (Qiyasbəyli) açdığı qız məktəbində türk dilindən dərs deyirdi. Qəzanın fəal müəllimlərindən olmuş, pedaqoji konfranslarda dəfələrlə maraqlı məruzələrlə çıxışlar etmişdi.

Qori Seminariyası Qazaxa köçürüldükdən sonra Firudin bəy Köçərli, Əhməd ağa Mustafayev və sair tanınmış pedaqoqlarla çiyin-çiyinə burada çalışır. Seminariyada dərs deyərkən Səməd Vurğun, Osman Sarıvəlli, Möhsün Poladov, Əsgər Xasməmmədov, Məcid Şərifov, Osman Cəfərov, Hüseyn Nəsibov kimi sonralar parlamış adamlar onun sevimli tələbələrindən olmuşdular.

Sovetləşmədən sonra Çaylı və Orta Salahlıda açılan məktəblərdə müəllimlik etmiş, 1923-cü ildə yenidən Seminariyaya dəvət olunmuş, 1927-ci ilə qədər — yəni həbs olunan günədək burada çalışmışdır.

Əhməd ağa 17 mart 1927-ci ildə həbs olunmuşdu. Onun barəsində DSİ orqanlarının əlində olan məlumata görə, "1925-ci ildə gizli fəaliyyət göstərən antisovet Müsavat Firqəsinə üzv olmuşdur, Qarsda yaşayan qardaşı, keçmiş zabit Osman ağa və qardaşı oğlu Gülməmməd ağa Gülməmmədovlarla yazışır". Əhməd ağa "AzÇK" kollegiyasının 15 mart 1928-ci il tarixli qərarı ilə 3 il müddətinə həbs cəzasına məhkum edilir.

Əsl səbəb isə, yuxarıda deyildiyi kimi, onun "ÇK"nın təklifindən imtina etməsi idi. Qazax "ÇK"sında Osman ağanın və Gülməmməd ağanın şəxsiyyətinə ciddi maraq vardı. "AzÇK" onların Türkiyə vətəndaşlığına keçdiklərindən, orduya xidmətə qəbul olunduqlarından xəbərdar idi.

Həbsdə yatan Əhməd ağa 1 il 6 aydan sonra ərizə yazıb könüllü olaraq sürgünə yollanır (28 oktyabr 1928-ci il). Moskvanın paylayıcı Butırka həbsxanasında onun üçün sürgün yeri Cənubi Uralın Şadrinsk şəhəri (indiki Kurqan vilayətində rayon mərkəzi) müəyyən olunur..

Sürgün yerində rəsmi orqanlara — AzDSİ prokuroruna, ÜRMİK sədri Mixail Kalininə ərizə verərək günahsız yerə həbs olunduğunu göstərir və azad edilməsini xahiş edir. Əhməd ağa göstərirdi ki, o, heç vaxt Müsavat Firqəsinin üzvü olmayıb. Qardaşı Osman ağa və qardaşı oğlu Gülməmməd ağa barəsində 1920-ci ildən 1926–cı ilə qədər heç bir məlumatı olmayıb. 1926-cı ildə onlardan qəfildən məktub alıb, yazıb xahiş edirlərmiş ki, sovet orqanlarına müraciət etsin, Vətənə qayıtmaq istəyirlər, əgər icazə verilərsə, qayıdıb gələcəklər. Əhməd ağa bu məktubu götürüb lazımi orqanlara müraciət etməyə başlayır. Bu müraciət isə sonradan onun özünün əleyhinə çevrilir.

Osman ağa və qardaşı oğlu Vətəndən müsbət cavab gəlmədiyini görüb Türkiyə vətəndaşlığını qəbul etməli olurlar.

Şadrinskdə Əhməd ağanın ərizəsini araşdıran Rıskin belə bir rəy verir ki, "…heç bir antisovet fəaliyyətini büruzə verməyib, siyasi fizionomiyasını üzə çıxarmayıb, qısa müddətdən bəri sürgündə olduğundan onu siyasi tərəfdən öyrənmək mümkün deyildi, ona görə də vaxtından əvvəl azad edilmək vəsatətinə rədd cavabı verilsin".

Sürgün yerində Əhməd ağanın işinin üstünə üç il də artırılması, görünür, bu müraciətlərindən sonra olmuşdu. Beləliklə, sürgün məşəqqətləri 1934-cü ildə bitir, xəstə, qocalmış və zəifləmiş bir vəziyyətdə gedib Aşqabadda ailəsinə qovuşa bilir..

Əhməd ağa tutulanda oğulluğu — müəllim işləyən Əhməd ağa Vəkilov ailəni (anasını və bacısını) da götürüb təyinat yeri olan Lənkərana köçür. Bir müddətdən sonra nə fikirləşirsə, ana-bacısını da götürüb Türkmənistana pedaqoji işə yollanır. Görünür, onun bu addımı siyasi məhbusların ailəliklə sürgünə göndərilmə təcrübəsi qarşısında ehtiyat hissindən irəli gəlirdi. Hər halda, anası Salatın xanımı və azyaşlı bacısı Zəkiyyəni sürgün təhlükəsindən xilas etmiş olur.

Əhməd ağa ailəsinə qovuşduqdan sonra bir müddət Aşqabatda yaşayışlarını davam etdirirlər. Burada şəhər məktəbində direktor işləyən oğulluğu Əhməd Vəkilov ali təhsil almaq üçün 1935-ci ildə Bakıya gəlib ADU-nun təzəcə açılmış riyaziyyat fakültəsinə daxil olduğundan ailəliklə vətənə qayıtmalı olurlar.

Əhməd ağa Gülməmmədov öz müəllim dostu, xalq maarif komissarının müavini, köhnə ziyalılara xüsusi rəğbəti olan Pənah Qasımovun köməyi ilə 46 saylı şəhər məktəbinə müəllim təyin edilir. Lakin onu yenə rahat buraxmırlar. Tez-tez XDİK orqanlarına çağırıb Türkiyəyə həmin məktubu yazmasını, sürgündən qayıdanlardan xəbərçilik etməsini tələb edirlər, lakin razılıq vermir (onu rahat buraxmadıqlarını, tələblərinin məzmununu gizlicə Salatın xanıma deyirmiş).

Odur ki, 1937-ci il dekabrın 12-nə keçən gecə "sürgündən qayıdan müsavatçılarla əlaqələrini bərpa edib antisovet böhtançı xarakterli söhbətlər aparır" kimi şablon ittihamla həbsə alınmışdır. "Vay, köpək uşağı yenə gəldi!.." — gecəyarısı qapı döyüləndə arvadına belə deyib.

Bu həbsin istintaq materiallarından da göründüyü kimi, dindirmələr zamanı bütün ittihamları rədd edir, heç kəsin əleyhinə ifadə vermir. Dekabrın 31-də XDİK xüsusi üçlüyünün qərarı ilə bu 60 yaşlı kişiyə, ömrünün az qala 30 ilini xalq maarifinə həsr etmiş sadə xalq müəlliminə güllələnmə hökmü çıxarılır.

Adətən belə hökmlər çıxarıldıqdan bir-iki gün sonra yerinə yetirildiyi halda, müəllim Əhməd ağa Gülmməmədov barəsində nədənsə ləngiməyə yol verilmiş, hökmü aradan bir müddət keçəndən sonra — yanvarın 16-da icra etmişlər… Bəlkə də, onun "həmin" məktubu yazacağına ümidlərini itirməyiblərmiş…

Oğlu Fərhad Gülməmmədov 1956-cı ildə atasına bəraət hökmü alsa da, bu, onun özünə gərək deyildi, övladlarına isə, sadəcə, bir təsəlli idi.

September 29, 2021
əhməd, ağa, gülməmmədov, məqalənin, bəzi, məlumatlarının, mənbəsi, göstərilməmişdir, daha, ətraflı, məlumat, üçün, məqalənin, müzakirə, səhifəsinə, baxa, məqaləyə, uyğun, formada, mənbələr, əlavə, edib, vikipediyanı, zənginləşdirə, bilərsiniz, sentyabr, 2021, . Bu meqalenin bezi melumatlarinin menbesi gosterilmemisdir Daha etrafli melumat ucun meqalenin muzakire sehifesine baxa ve meqaleye uygun formada menbeler elave edib Vikipediyani zenginlesdire bilersiniz sentyabr 2021 Bu meqale qaralama halindadir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin Eger mumkundurse daha deqiq bir sablondan istifade edin Ehmed aga Gulmemmedov muellim Zaqafqaziya Qori Muellimler Seminariyasinin mezunu EHMED AGA GULMEMMEDOVEhmed aga GulmemmedovDogum tarixi 17 aprel 1878Dogum yeri SalahliVefat tarixi 1937Vefat yeri BakiFealiyyeti pedaqoqHeyati RedakteEhmed aga Gulmemmed aga oglu Gulmemmedov 17 aprel 1878 ci ilde Qazax qezasinin Salahli kendinde agalar beyler zumresinden olan xirda mulkedar ailesinde dogulmusdu Qarayazi qorugunda mesebeyi isleyen atalari Gulmemmed aga zemanesinin gozuaciq adamlarindan idi ve ovladlarina rus tehsili vermeyi qerara almisdi Ehmed aga ibtidai tehsilini Salahlida Ehmed aga Mustafayevin mudir oldugu kend mektebinde almisdi Tiflis Sunni Ruhani Medresesinin fondunda atasi Gulmemmed aga Osman aga oglunun 1891 ci il tarixli erizesine rast geldik oglu Ehmedin 9 yas ve Mahmudun 8 yas dovlet hesabina medreseye qebul olunmasini xahis edir Ehmed aganin cox sonralara aid yazilarina esaslansaq usaqlarin Tiflisde mektebe qoyulmasi ideyasini Gulmemmed agaya onunla bir yerde mesebeyi isleyen Xatisov adli ermeni dostu veribmis ve bu isde Gulmemmed agaya komek edibmis Gulmemmed aga 1893 cu ilde dunyasini deyisdikden sonra Ehmed aga oz boyuk qardasi Memmed aganin himayesine kecmisdir Ehmed aga Tiflisde mueyyen muddet oxuduqdan sonra 1897 ci ilde Zaqafqaziya Qori Muellimler Seminariyasinin asagi hazirliq sinfine qebul olunur 1902 ci ilde burani bitiren 8 mezundan biridir Onun sonraki heyati maarifle bagli olmusdur Ehmed aga Gulmemmedov 1902 1904 cu illerde Zaqatala qezasinin Balaken Almali Car Tala menteqelerinde muellim islemis az zaman icerisinde bacariqli muellim xeyirxah ziyali kimi yerli ehalinin hormetini qazanmisdi 1904 cu ilde aile veziyyeti ile bagli Salahliya donmeli olan Ehmed aga 1906 ci ilin yanvarindan 1918 ci ile qeder kendde Medine xanim Vekilovanin Qiyasbeyli acdigi qiz mektebinde turk dilinden ders deyirdi Qezanin feal muellimlerinden olmus pedaqoji konfranslarda defelerle maraqli meruzelerle cixislar etmisdi Qori Seminariyasi Qazaxa kocuruldukden sonra Firudin bey Kocerli Ehmed aga Mustafayev ve sair taninmis pedaqoqlarla ciyin ciyine burada calisir Seminariyada ders deyerken Semed Vurgun Osman Sarivelli Mohsun Poladov Esger Xasmemmedov Mecid Serifov Osman Ceferov Huseyn Nesibov kimi sonralar parlamis adamlar onun sevimli telebelerinden olmusdular Sovetlesmeden sonra Cayli ve Orta Salahlida acilan mekteblerde muellimlik etmis 1923 cu ilde yeniden Seminariyaya devet olunmus 1927 ci ile qeder yeni hebs olunan gunedek burada calismisdir Ehmed aga 17 mart 1927 ci ilde hebs olunmusdu Onun baresinde DSI orqanlarinin elinde olan melumata gore 1925 ci ilde gizli fealiyyet gosteren antisovet Musavat Firqesine uzv olmusdur Qarsda yasayan qardasi kecmis zabit Osman aga ve qardasi oglu Gulmemmed aga Gulmemmedovlarla yazisir Ehmed aga AzCK kollegiyasinin 15 mart 1928 ci il tarixli qerari ile 3 il muddetine hebs cezasina mehkum edilir Esl sebeb ise yuxarida deyildiyi kimi onun CK nin teklifinden imtina etmesi idi Qazax CK sinda Osman aganin ve Gulmemmed aganin sexsiyyetine ciddi maraq vardi AzCK onlarin Turkiye vetendasligina kecdiklerinden orduya xidmete qebul olunduqlarindan xeberdar idi Hebsde yatan Ehmed aga 1 il 6 aydan sonra erize yazib konullu olaraq surgune yollanir 28 oktyabr 1928 ci il Moskvanin paylayici Butirka hebsxanasinda onun ucun surgun yeri Cenubi Uralin Sadrinsk seheri indiki Kurqan vilayetinde rayon merkezi mueyyen olunur Surgun yerinde resmi orqanlara AzDSI prokuroruna URMIK sedri Mixail Kalinine erize vererek gunahsiz yere hebs olundugunu gosterir ve azad edilmesini xahis edir Ehmed aga gosterirdi ki o hec vaxt Musavat Firqesinin uzvu olmayib Qardasi Osman aga ve qardasi oglu Gulmemmed aga baresinde 1920 ci ilden 1926 ci ile qeder hec bir melumati olmayib 1926 ci ilde onlardan qefilden mektub alib yazib xahis edirlermis ki sovet orqanlarina muraciet etsin Vetene qayitmaq isteyirler eger icaze verilerse qayidib gelecekler Ehmed aga bu mektubu goturub lazimi orqanlara muraciet etmeye baslayir Bu muraciet ise sonradan onun ozunun eleyhine cevrilir Osman aga ve qardasi oglu Vetenden musbet cavab gelmediyini gorub Turkiye vetendasligini qebul etmeli olurlar Sadrinskde Ehmed aganin erizesini arasdiran Riskin bele bir rey verir ki hec bir antisovet fealiyyetini buruze vermeyib siyasi fizionomiyasini uze cixarmayib qisa muddetden beri surgunde oldugundan onu siyasi terefden oyrenmek mumkun deyildi ona gore de vaxtindan evvel azad edilmek vesatetine redd cavabi verilsin Surgun yerinde Ehmed aganin isinin ustune uc il de artirilmasi gorunur bu muracietlerinden sonra olmusdu Belelikle surgun meseqqetleri 1934 cu ilde bitir xeste qocalmis ve zeiflemis bir veziyyetde gedib Asqabadda ailesine qovusa bilir Ehmed aga tutulanda ogullugu muellim isleyen Ehmed aga Vekilov aileni anasini ve bacisini da goturub teyinat yeri olan Lenkerana kocur Bir muddetden sonra ne fikirlesirse ana bacisini da goturub Turkmenistana pedaqoji ise yollanir Gorunur onun bu addimi siyasi mehbuslarin ailelikle surgune gonderilme tecrubesi qarsisinda ehtiyat hissinden ireli gelirdi Her halda anasi Salatin xanimi ve azyasli bacisi Zekiyyeni surgun tehlukesinden xilas etmis olur Ehmed aga ailesine qovusduqdan sonra bir muddet Asqabatda yasayislarini davam etdirirler Burada seher mektebinde direktor isleyen ogullugu Ehmed Vekilov ali tehsil almaq ucun 1935 ci ilde Bakiya gelib ADU nun tezece acilmis riyaziyyat fakultesine daxil oldugundan ailelikle vetene qayitmali olurlar Ehmed aga Gulmemmedov oz muellim dostu xalq maarif komissarinin muavini kohne ziyalilara xususi regbeti olan Penah Qasimovun komeyi ile 46 sayli seher mektebine muellim teyin edilir Lakin onu yene rahat buraxmirlar Tez tez XDIK orqanlarina cagirib Turkiyeye hemin mektubu yazmasini surgunden qayidanlardan xebercilik etmesini teleb edirler lakin raziliq vermir onu rahat buraxmadiqlarini teleblerinin mezmununu gizlice Salatin xanima deyirmis Odur ki 1937 ci il dekabrin 12 ne kecen gece surgunden qayidan musavatcilarla elaqelerini berpa edib antisovet bohtanci xarakterli sohbetler aparir kimi sablon ittihamla hebse alinmisdir Vay kopek usagi yene geldi geceyarisi qapi doyulende arvadina bele deyib Bu hebsin istintaq materiallarindan da gorunduyu kimi dindirmeler zamani butun ittihamlari redd edir hec kesin eleyhine ifade vermir Dekabrin 31 de XDIK xususi ucluyunun qerari ile bu 60 yasli kisiye omrunun az qala 30 ilini xalq maarifine hesr etmis sade xalq muellimine gullelenme hokmu cixarilir Adeten bele hokmler cixarildiqdan bir iki gun sonra yerine yetirildiyi halda muellim Ehmed aga Gulmmemedov baresinde nedense lengimeye yol verilmis hokmu aradan bir muddet kecenden sonra yanvarin 16 da icra etmisler Belke de onun hemin mektubu yazacagina umidlerini itirmeyiblermis Oglu Ferhad Gulmemmedov 1956 ci ilde atasina beraet hokmu alsa da bu onun ozune gerek deyildi ovladlarina ise sadece bir teselli idi Menbe https az wikipedia org w index php title Ehmed aga Gulmemmedov amp oldid 6059972, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.