Örüzmək Xan - Şimali Qafqaz xalqlarında əfsanəvi personaj. Digər adları Urızmaq (Vurzamaq, Vürzəmək, Verizmeq, Orazmaq)dır.
Qaraçay və Malkarlar (Alanlar və Tavlular) ilə sıx əlaqədə olan Nart dastanlarında Nartların lideri olaraq qarşımıza çıxan xarakter. Örüzmək adını daşıyır və onun yer üzünə düşən bir meteor parçasının içindən doğulduğu və qurd südü içərək böyüdüyü izah edilər. Arvadı Sətənay Xanımdır. Örüzmeyin yaşadığı hadisələr Basat Xanın yaşadığı macəralara uyğun gəlir. Təpəgözlə qarşılaşar və onu öldürər. Türk dastanlarında Uruz bəy, Basatın atasıdır. Örüzməyin Kula adında bir atı vardır və Türkcə qulan (çöl atı) ilə üst-üstə düşməkdədir, bu sözün alaca rəng ifadə etdiyi deyilər.
Türk mifologiyası ilə əlaqəsi
Nartlar, eyni adlı dastanlarda bəhs edilən bir xalqdır və gerçəkdə bu ada sahib bir cəmiyyətin keçmişdə yaşayıb yaşamadığı bilinmir, lakin geniş görüşə görə tək bir cəmiyyət olmayıb minlərlə ildir birlikdə yaşayan və müxtəlif irqlərdən gələn qövmlərin qaynaşdığı bir qafqaz xalqıdır. Daha doğrusu bu gün də var olan bir xalqlar bütünüdür. Qaraçay-balkar (alan və tavlu), çeçen-inquş (nohçı və qalqay), osetin (iron və digor), abxaz, adige, avar və başqa bir çox kiçik əhalisi olan cəmiyyətlərinin mədəni olaraq qaynaşmasıyla ortaya çıxmışdır, ancaq hər biri öz dillərini danışır. Buna qarşı ortaq mədəni ünsürlərin kimə aid olduğu və hansından gəldiyini təyin etmək bəzən çox çətin bəzən də qeyri-mümkündür. Nart mifologiyasının içərisindəki türk ünsürləri tapmağa çalışmaq da eyni çətinlikləri ehtiva edər. Bəzi anlayış, ad və hadisələr birə türk əfsanələrini xatırladarkən bəzən də başqa xalqlara aid olduğu açıq-aşkar bəlli olan faktlar sürər gedər. Nart sözü isə qəhrəman, igid, alp kimi mənalar daşıyar.
Etimologiya
(Ör/Ür/Ur) kökündən törəmişdir. Uruz Bəg adına bənzəyir. Örüşmək feli döyüş etmək deməkdir.
Mənbə
Türk Əfsanə Sözlüyü, Dəniz Qaraqurd, Türkiyə, 2011, (OTRS: CC BY-SA 3.0) (türk.)
Xarici keçidlər
Nart-Türk Destanları 2013-12-13 at the Wayback Machine(türk.)
Karaçay-Malkar Nart Destanları 2016-03-06 at the Wayback Machine(türk.)
September 30, 2021
örüzmək, şimali, qafqaz, xalqlarında, əfsanəvi, personaj, digər, adları, urızmaq, vurzamaq, vürzəmək, verizmeq, orazmaq, dır, qaraçay, malkarlar, alanlar, tavlular, ilə, sıx, əlaqədə, olan, nart, dastanlarında, nartların, lideri, olaraq, qarşımıza, çıxan, xara. Oruzmek Xan Simali Qafqaz xalqlarinda efsanevi personaj Diger adlari Urizmaq Vurzamaq Vurzemek Verizmeq Orazmaq dir Qaracay ve Malkarlar Alanlar ve Tavlular ile six elaqede olan Nart dastanlarinda Nartlarin lideri olaraq qarsimiza cixan xarakter Oruzmek adini dasiyir ve onun yer uzune dusen bir meteor parcasinin icinden doguldugu ve qurd sudu icerek boyuduyu izah ediler Arvadi Setenay Xanimdir Oruzmeyin yasadigi hadiseler Basat Xanin yasadigi maceralara uygun gelir Tepegozle qarsilasar ve onu oldurer Turk dastanlarinda Uruz bey Basatin atasidir Oruzmeyin Kula adinda bir ati vardir ve Turkce qulan col ati ile ust uste dusmekdedir bu sozun alaca reng ifade etdiyi deyiler Mundericat 1 Turk mifologiyasi ile elaqesi 2 Etimologiya 3 Menbe 4 Xarici kecidlerTurk mifologiyasi ile elaqesi RedakteNartlar eyni adli dastanlarda behs edilen bir xalqdir ve gercekde bu ada sahib bir cemiyyetin kecmisde yasayib yasamadigi bilinmir lakin genis goruse gore tek bir cemiyyet olmayib minlerle ildir birlikde yasayan ve muxtelif irqlerden gelen qovmlerin qaynasdigi bir qafqaz xalqidir Daha dogrusu bu gun de var olan bir xalqlar butunudur Qaracay balkar alan ve tavlu cecen inqus nohci ve qalqay osetin iron ve digor abxaz adige avar ve basqa bir cox kicik ehalisi olan cemiyyetlerinin medeni olaraq qaynasmasiyla ortaya cixmisdir ancaq her biri oz dillerini danisir Buna qarsi ortaq medeni unsurlerin kime aid oldugu ve hansindan geldiyini teyin etmek bezen cox cetin bezen de qeyri mumkundur Nart mifologiyasinin icerisindeki turk unsurleri tapmaga calismaq da eyni cetinlikleri ehtiva eder Bezi anlayis ad ve hadiseler bire turk efsanelerini xatirladarken bezen de basqa xalqlara aid oldugu aciq askar belli olan faktlar surer geder Nart sozu ise qehreman igid alp kimi menalar dasiyar Etimologiya Redakte Or Ur Ur kokunden toremisdir Uruz Beg adina benzeyir Orusmek feli doyus etmek demekdir Menbe RedakteTurk Efsane Sozluyu Deniz Qaraqurd Turkiye 2011 OTRS CC BY SA 3 0 turk Xarici kecidler RedakteNart Turk Destanlari Arxivlesdirilib 2013 12 13 at the Wayback Machine turk Karacay Malkar Nart Destanlari Arxivlesdirilib 2016 03 06 at the Wayback Machine turk Menbe https az wikipedia org w index php title Oruzmek amp oldid 5947906, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,
ne axtarsan burda
, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.
