fbpx
Wikipedia

İmişli rayonu

Avqust 03, 2021

Bu məqalə İmişli rayonu haqqındadır. Şəhər üçün İmişli səhifəsinə baxın.

İmişli rayonu — Azərbaycan Respublikasında inzibati – ərazi vahididir. İnzibati mərkəzi İmişli şəhəridir.

Rayon
İmişli

39°52′09″ şm. e. 48°03′36″ ş. u.

Ölkə
İnzibati mərkəz İmişli
İcra başçısı Elçin Rzayev
Tarixi və coğrafiyası
Yaradılıb 8 avqust 1930
Sahəsi 1 890  km²
Saat qurşağı
Əhalisi
Əhalisi 130.000 nəfər
Rəqəmsal identifikatorlar
ISO kodu AZ-IMI
Telefon kodu 994 2124
Poçt indeksi AZ 3000
Avtomobil nömrəsi 30
Rəsmi sayt
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Tarixi

1930-cu il avqust ayında Qaradonlu rayonu təşkil olunur. Hələ Çar Rusiyası dövründə qurulmuş Qaradonlu Cavad qəzasına daxil idi. Qaradonlu rayonun ən qədim kəndlərindən hesab olunur. Ərazinin karvan yolları üzərində və Araz çayı sahilində yerləşməsi, su mənbələrinin bol olması, məhsuldar torpaqların çox olması burada kənd təsərrüfatının xüsusən də bitkiçiliyin inkişafına səbəb olmuşdur.

Hələ Oktyabr inqilabından əvvəlki dövrdə ərazidə geniş meliorasiya işləri, irriqasiya işləri aparılmış və intensiv suvarılan əkinçiliyin əsası qoyulmuşdur. 1906-cı ildə Qaradonluda ilk məktəb fəaliyyətə başlamışdır və həmçinin ərazidə çoxlu sayda yaşayış evləri, karvansaralar, dəyirmanlar və dükanlar var idi. 1933-cü ildə isə Qaradonlu maşın-traktor zavodunun əsası qoyulmuşdur. Ələt-Mincivan dəmiryolunun çəkilişi nəticəsində əhalinin rayon mərkəzindən dəmiryolu stansiyası olan əraziyə cəmlənməsi başlandı. Bu məqsədlə İmişli kəndi ilə Qaradonlu kəndi arasında 2 mərtəbəli kərpic bina tikildi, beləliklə rayon mərkəzi buraya köçürüldü və rayon İmişli rayonu adlandırılmağa başlandı.

Həmin dövrdə ərazi meşələr və kollarla örtülü idi. Ancaq insanlar ərazidə təmizləmə işlərini aparıb burada binalar ucaltmağa və küçələr salmağa başladılar. İmişli kəndi rayon mərkəzi olaraq sürətlə genişlənməyə başladı. Kəndə çoxlu sayda ekspluatasiya binaları tikildi və kəndin gönünüşü təmamilə dəyişildi. 1944-cü ildə İmişli şəhər tipli qəsəbə, 1960-cı ildə isə şəhər statusunu aldı.

1959-cu ildə Araz çayı üzərində indiki Bəhrəmtəpə ərazisində o vaxtlar üçün unikal sayılan su qovşağı istifadəyə verildi. Öz başlanğıcını buradan götürən Baş Muğan və Əzizbəyov kanalları nəinki İmişli rayonunun həmçinin Saatlı, Biləsuvar və Sabirabad rayonlarının torpaqlarını su ilə qidalandırır. Həmin illər rayonda həmçinin qum-çınqıl karxanaları, dəmir-beton materialları zavodunun əsası qoyuldu. Qaradonlu isə hazırda Muğan düzündəki kəndlərdən biridir.

Coğrafi mövqeyi

İmişli rayonunun ərazisi Kür-Araz ovalığına aid Mil-Muğan düzündədir. Bakı şəhərindən 250 km məsafədə yerləşir.

Relyefi

Ərazisinin çox hissəsi okean səviyyəsindən aşağıdır. Rayonun Şimal sərhəddi boyunca Kür çayı, mərkəzi hissəsindən Araz çayı axır. Rayonda boz-çəmən, qismən boz və çəmən boz torpaqlardan ibarətdir, bitki örtüyü yarımsəhra tiplidir. Arazın sağ sahili Muğan düzünə, sol sahili isə Mil düzünə aiddir. Rayon ərazisinin Mil düzündəki sahəsini Şirvan düzü ilə Kür çayı ayırır.

İqlimi

Yayı quraq keçən mülayim isti, yarımsəhra və quru çöl iqlimi var. Orta temperatur yanvar ayında 1,6 ˚C, iyul ayında isə 26,1˚C-dir. İllik yağıntının miqdarı 300 mm-dir.

Geoloji quruluşu

Ərazinin geoloji quruluşunda Antropogen çöküntüləri nisbətən geniş yayılmışdır.

Çayları və su hövzələri

Rayonun şimal sərhədi boyu Kür, mərkəzi hissəsindən Araz çayı axır. Sarısu gölünün çox hissəsi İmişli ərazisindədir.

Landşaftları və bioloji xüsusiyyətləri

Yayı quraq keçən mülayim isti yarıçsəhra və quru çöl iqlimi yayılmışdır. İllik yağıntı 300 mm-dir. Əsas bitki örtüyü yovşan və şoran formasiyasından ibarət yarımsəhra tiplidir. Meşə sahəsi qovaq, qarağac, tut, adi nar, yemişan, itburnu, yulğun kimi ağac və kollardan ibarətdir. Ərazi özünəməxsus heyvanlar aləminə malikdir. Burada qaban, canavar, adi tülkü, boz dovşan, ceyrana çox rast gəlinir. Xırda məməlilər, əsasən qumsiçanı ilə təmsil olunmuşdur. Quşlardan turac, qırqovul,, qaraqarın bağrıqara, bəzgək və dovdaq daha çoxdur.

Arxeoloji abidələri

Qızılkənd kəndində Tunc və Dəmir dövrlərinə aid Yedditəpə kurqanı.

Tarixi-mədəni abidələr

Qızılkənd kəndində orta əsrlərə aid Qızıltəpə yaşayış yeri yerləşir. Aranlı kəndində orta əsrlərə aid Abıştəpə yaşayış yeri var. Qaradonlu kəndində XI-XIII əsrlərə aid yaşayış yeri də tapılmışdır.


Görkəmli şəxsləri

  • Vüsal Qasımlı — Azərbaycan Respublikası İqtisadi İslahatların Təhlili və Kommunikasiya Mərkəzinin rəhbəri, iqtisad elmləri doktoru, professor
  • Rəşad Sarıyev — Ehtiyatda olan polkovnik-leytenant
  • Qəşəm Nəcəfzadə — şair və publisist
  • Xanhüseyn Kazımlı — İqtisad elmləri doktoru, professor
  • Sərvaz Hüseyinoğlu- Şair,yazıçı,Ədəbiyyat müəllimi

İqtisadi xarakteristikası

İmişli rayonundakı iri sənaye müəssisələrinin bir neçəsi barədə qısa məlumat:

  • İmişli Lokomotiv deposu

Lokomotiv deposu 1968-ci ildə istismara verilmiş, işçilərin sayı 218 nəfərdir. Depoda teplovozların cari və əsaslı təmir işləri həyata keçirilir.

  • Muradxanlı İriləşdirilmiş Neft Mədəni

Mədən 1970-ci ildə fəaliyyətə başlamış, sutkalıq hasilat gücü 85 tondur. Mədəndə orta aylıq əmək haqqı 460 manat təşkil edir, işçilərin sayı isə 160 nəfərdir.

  • Bəhrəmtəpə Dəmir-beton zavodu

Zavod "Meliorasiya və Su Təsərrüfatı" Açıq Səhmdar Cəmiyyətinin yerli müəssisəsidir, dəmir-beton məmulatları istehsal edir. 1986-cı ildən fəaliyyət göstərir, zavodda 51 nəfər işçi çalışır. Sutkalıq istehsal gücü 75 kubmetr təşkil edir.

  • İmişli Dəmir-beton ASC

Zavod 1960-cı ildən fəaliyyət göstərməklə dəmir-beton məmulatları istehsal edir. Zavodda 185 nəfər işçi çalışır. Sutkalıq istehsal gücü 85 kubmetr təşkil edir.

  • "Araz" Konservləşdirilmiş Şirələr və Konyak zavodu

Zavod iş adamlarının vəsaiti hesabına tikilmiş və 2003-cü ildə fəaliyyətə başlamışdır. Müəssisədə 150 nəfər çalışır, istehsal gücü 850 şərti bankadır.

  • "İmişli şəkər zavodu"

7–8 mərtəbədən ibarətdir. Cənubi Qafqazın ən böyük şəkər zavodudur. Azərbaycanın ən böyük zavodlarındandır. Gündə 1100–1200 ton yüksək keyfiyyətli kristal şəkər istehsal etmək gücünə malikdir.

Mədəniyyət, təhsil və səhiyyə müəssisələri

Rayonda hazırda 63 ümumtəhsil məktəbi, 4 məktəbdənkənar və 14 məktəbəqədər tərbiyyə müəssisəsi fəaliyyət göstərir. 22 ümumtəhsil məktəbi birnövbəli iş rejimində işləyir. Tədris müəssisələrində 17177 şagirdin təlim-tərbiyəsi ilə 1611 müəllim məşğul olur. Müəllimlərdən 1221 nəfəri təhsili ali, 353 nəfəri təhsili orta ixtisas, 4 nəfəri natamam ali və 33 nəfərin isə ümumi orta təhsillidir. Pedaqoji sahədə çalışanların 924 nəfərini qadınlar təşkil edir. Hazırda təhsil müəssisələrində 71 nəfər ayrı-ayrı ixtisaslar üzrə (Azərbaycan dili-ədəbiyyatı −12, riyaziyyat və informatika −6, tarix −3, coğrafiya −16, kimya −20, fizika −5) və s. fənn müəllimlərinə ciddi ehtiyac vardır.

Maddi-mədəni irsi

İmişli rayonu ərazisində tarixi keçmişimizlə bağlı maddi-mədəniyyət abidələrinin izləri çoxdur. Kür-Araz mədəniyyətinə aid saxsı məişət əşylarinin üç min ildən çox yaşı var. Qızıltəpə, Muxurtəpə, Qaratəpə orta əsrlərin istehkamlarıdır. İndiki Bəcirəvan kəndi ərəb istilası dövründəki döyüşkən Bəcirəvan şəhərinin adı ilə səsləşir.

Mətbəx

Rayonda bişirilən toyuq çığırtması öz dadı ilə məşhurdur. Payız vaxtı kərə yağında qızardılmış təzə kənd toyuğu doğranmış soğanın üzərinə sıxılmış nar şirəsi ilə birlikdə süfrəyə verilir.

İstinadlar

  1. Azərbaycan Respublikası Prezidentinin İşlər İdarəsinin Prezident Kitabxanası :İnzibati ərazi vahidləri : İmişli rayonu
  2. Əyyubov Ə.C., Hacıyev Q.Ə. Azərbaycan SSR-in iqlim ehtiyatian. Bakı; Elm, 1984
  3. Əiiyeva N.Ə, Hidrometeoroloji lüğət. Bakı: Nafta-Press, 2005.
  4. . 2012-01-11 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2011-12-07.
  5. İmişli Şəkər zavodunda çalışan fəhlələrin problemi həll olundu
  6. . 2012-01-11 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2011-12-07.


   İmişli rayonu ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin.

Avqust 03, 2021
imişli, rayonu, məqalə, haqqındadır, şəhər, üçün, imişli, səhifəsinə, baxın, azərbaycan, respublikasında, inzibati, ərazi, vahididir, inzibati, mərkəzi, imişli, şəhəridir, rayonimişli39, ölkə, azərbaycaninzibati, mərkəz, imişliicra, başçısı, elçin, rzayevtarix. Bu meqale Imisli rayonu haqqindadir Seher ucun Imisli sehifesine baxin Imisli rayonu Azerbaycan Respublikasinda inzibati erazi vahididir Inzibati merkezi Imisli seheridir RayonImisli39 52 09 sm e 48 03 36 s u Olke AzerbaycanInzibati merkez ImisliIcra bascisi Elcin RzayevTarixi ve cografiyasiYaradilib 8 avqust 1930Sahesi 1 890 1 km Saat qursagi UTC 04 00EhalisiEhalisi 130 000 neferReqemsal identifikatorlarISO kodu AZ IMITelefon kodu 994 2124Poct indeksi AZ 3000Avtomobil nomresi 30Resmi sayt Vikianbarda elaqeli mediafayllar Mundericat 1 Tarixi 2 Cografi movqeyi 2 1 Relyefi 2 2 Iqlimi 3 Geoloji qurulusu 4 Caylari ve su hovzeleri 5 Landsaftlari ve bioloji xususiyyetleri 6 Arxeoloji abideleri 7 Tarixi medeni abideler 8 Gorkemli sexsleri 9 Iqtisadi xarakteristikasi 10 Medeniyyet tehsil ve sehiyye muessiseleri 11 Maddi medeni irsi 12 Metbex 13 IstinadlarTarixi Redakte1930 cu il avqust ayinda Qaradonlu rayonu teskil olunur Hele Car Rusiyasi dovrunde qurulmus Qaradonlu Cavad qezasina daxil idi Qaradonlu rayonun en qedim kendlerinden hesab olunur Erazinin karvan yollari uzerinde ve Araz cayi sahilinde yerlesmesi su menbelerinin bol olmasi mehsuldar torpaqlarin cox olmasi burada kend teserrufatinin xususen de bitkiciliyin inkisafina sebeb olmusdur Hele Oktyabr inqilabindan evvelki dovrde erazide genis meliorasiya isleri irriqasiya isleri aparilmis ve intensiv suvarilan ekinciliyin esasi qoyulmusdur 1906 ci ilde Qaradonluda ilk mekteb fealiyyete baslamisdir ve hemcinin erazide coxlu sayda yasayis evleri karvansaralar deyirmanlar ve dukanlar var idi 1933 cu ilde ise Qaradonlu masin traktor zavodunun esasi qoyulmusdur Elet Mincivan demiryolunun cekilisi neticesinde ehalinin rayon merkezinden demiryolu stansiyasi olan eraziye cemlenmesi baslandi Bu meqsedle Imisli kendi ile Qaradonlu kendi arasinda 2 mertebeli kerpic bina tikildi belelikle rayon merkezi buraya kocuruldu ve rayon Imisli rayonu adlandirilmaga baslandi Hemin dovrde erazi meseler ve kollarla ortulu idi Ancaq insanlar erazide temizleme islerini aparib burada binalar ucaltmaga ve kuceler salmaga basladilar Imisli kendi rayon merkezi olaraq suretle genislenmeye basladi Kende coxlu sayda ekspluatasiya binalari tikildi ve kendin gonunusu temamile deyisildi 1944 cu ilde Imisli seher tipli qesebe 1960 ci ilde ise seher statusunu aldi 1959 cu ilde Araz cayi uzerinde indiki Behremtepe erazisinde o vaxtlar ucun unikal sayilan su qovsagi istifadeye verildi Oz baslangicini buradan goturen Bas Mugan ve Ezizbeyov kanallari neinki Imisli rayonunun hemcinin Saatli Bilesuvar ve Sabirabad rayonlarinin torpaqlarini su ile qidalandirir Hemin iller rayonda hemcinin qum cinqil karxanalari demir beton materiallari zavodunun esasi qoyuldu Qaradonlu ise hazirda Mugan duzundeki kendlerden biridir Cografi movqeyi RedakteImisli rayonunun erazisi Kur Araz ovaligina aid Mil Mugan duzundedir Baki seherinden 250 km mesafede yerlesir Relyefi Redakte Erazisinin cox hissesi okean seviyyesinden asagidir Rayonun Simal serheddi boyunca Kur cayi merkezi hissesinden Araz cayi axir Rayonda boz cemen qismen boz ve cemen boz torpaqlardan ibaretdir bitki ortuyu yarimsehra tiplidir Arazin sag sahili Mugan duzune sol sahili ise Mil duzune aiddir Rayon erazisinin Mil duzundeki sahesini Sirvan duzu ile Kur cayi ayirir Iqlimi Redakte Yayi quraq kecen mulayim isti yarimsehra ve quru col iqlimi var Orta temperatur yanvar ayinda 1 6 C iyul ayinda ise 26 1 C dir Illik yagintinin miqdari 300 mm dir Geoloji qurulusu RedakteErazinin geoloji qurulusunda Antropogen cokuntuleri nisbeten genis yayilmisdir Caylari ve su hovzeleri RedakteRayonun simal serhedi boyu Kur merkezi hissesinden Araz cayi axir Sarisu golunun cox hissesi Imisli erazisindedir Landsaftlari ve bioloji xususiyyetleri RedakteYayi quraq kecen mulayim isti yaricsehra ve quru col iqlimi yayilmisdir 2 Illik yaginti 300 mm dir Esas bitki ortuyu yovsan ve soran formasiyasindan ibaret yarimsehra tiplidir Mese sahesi qovaq qaragac tut adi nar yemisan itburnu yulgun kimi agac ve kollardan ibaretdir Erazi ozunemexsus heyvanlar alemine malikdir Burada qaban canavar adi tulku boz dovsan ceyrana cox rast gelinir Xirda memeliler esasen qumsicani ile temsil olunmusdur Quslardan turac qirqovul qaraqarin bagriqara bezgek ve dovdaq daha coxdur 3 Arxeoloji abideleri RedakteQizilkend kendinde Tunc ve Demir dovrlerine aid Yedditepe kurqani Tarixi medeni abideler RedakteQizilkend kendinde orta esrlere aid Qiziltepe yasayis yeri yerlesir Aranli kendinde orta esrlere aid Abistepe yasayis yeri var Qaradonlu kendinde XI XIII esrlere aid yasayis yeri de tapilmisdir Gorkemli sexsleri RedakteVusal Qasimli Azerbaycan Respublikasi Iqtisadi Islahatlarin Tehlili ve Kommunikasiya Merkezinin rehberi iqtisad elmleri doktoru professor Resad Sariyev Ehtiyatda olan polkovnik leytenant Qesem Necefzade sair ve publisist Xanhuseyn Kazimli Iqtisad elmleri doktoru professor Servaz Huseyinoglu Sair yazici Edebiyyat muellimiIqtisadi xarakteristikasi RedakteImisli rayonundaki iri senaye muessiselerinin bir necesi barede qisa melumat Imisli Lokomotiv deposuLokomotiv deposu 1968 ci ilde istismara verilmis iscilerin sayi 218 neferdir Depoda teplovozlarin cari ve esasli temir isleri heyata kecirilir Muradxanli Irilesdirilmis Neft MedeniMeden 1970 ci ilde fealiyyete baslamis sutkaliq hasilat gucu 85 tondur Medende orta ayliq emek haqqi 460 manat teskil edir iscilerin sayi ise 160 neferdir Behremtepe Demir beton zavoduZavod Meliorasiya ve Su Teserrufati Aciq Sehmdar Cemiyyetinin yerli muessisesidir demir beton memulatlari istehsal edir 1986 ci ilden fealiyyet gosterir zavodda 51 nefer isci calisir Sutkaliq istehsal gucu 75 kubmetr teskil edir Imisli Demir beton ASCZavod 1960 ci ilden fealiyyet gostermekle demir beton memulatlari istehsal edir Zavodda 185 nefer isci calisir Sutkaliq istehsal gucu 85 kubmetr teskil edir Araz Konservlesdirilmis Sireler ve Konyak zavoduZavod is adamlarinin vesaiti hesabina tikilmis ve 2003 cu ilde fealiyyete baslamisdir Muessisede 150 nefer calisir istehsal gucu 850 serti bankadir 4 Imisli seker zavodu 7 8 mertebeden ibaretdir Cenubi Qafqazin en boyuk seker zavodudur Azerbaycanin en boyuk zavodlarindandir Gunde 1100 1200 ton yuksek keyfiyyetli kristal seker istehsal etmek gucune malikdir 5 Medeniyyet tehsil ve sehiyye muessiseleri RedakteRayonda hazirda 63 umumtehsil mektebi 4 mektebdenkenar ve 14 mektebeqeder terbiyye muessisesi fealiyyet gosterir 22 umumtehsil mektebi birnovbeli is rejiminde isleyir Tedris muessiselerinde 17177 sagirdin telim terbiyesi ile 1611 muellim mesgul olur Muellimlerden 1221 neferi tehsili ali 353 neferi tehsili orta ixtisas 4 neferi natamam ali ve 33 neferin ise umumi orta tehsillidir Pedaqoji sahede calisanlarin 924 neferini qadinlar teskil edir Hazirda tehsil muessiselerinde 71 nefer ayri ayri ixtisaslar uzre Azerbaycan dili edebiyyati 12 riyaziyyat ve informatika 6 tarix 3 cografiya 16 kimya 20 fizika 5 ve s fenn muellimlerine ciddi ehtiyac vardir 6 Maddi medeni irsi RedakteImisli rayonu erazisinde tarixi kecmisimizle bagli maddi medeniyyet abidelerinin izleri coxdur Kur Araz medeniyyetine aid saxsi meiset esylarinin uc min ilden cox yasi var Qiziltepe Muxurtepe Qaratepe orta esrlerin istehkamlaridir Indiki Becirevan kendi ereb istilasi dovrundeki doyusken Becirevan seherinin adi ile seslesir Metbex RedakteRayonda bisirilen toyuq cigirtmasi oz dadi ile meshurdur Payiz vaxti kere yaginda qizardilmis teze kend toyugu dogranmis soganin uzerine sixilmis nar siresi ile birlikde sufreye verilir Istinadlar Redakte Azerbaycan Respublikasi Prezidentinin Isler Idaresinin Prezident Kitabxanasi Inzibati erazi vahidleri Imisli rayonu Eyyubov E C Haciyev Q E Azerbaycan SSR in iqlim ehtiyatian Baki Elm 1984 Eiiyeva N E Hidrometeoroloji luget Baki Nafta Press 2005 Imisli Rayonu Senayesi 2012 01 11 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2011 12 07 Imisli Seker zavodunda calisan fehlelerin problemi hell olundu Imisli Rayonunda Tehsil 2012 01 11 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2011 12 07 Imisli rayonu ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin Menbe https az wikipedia org w index php title Imisli rayonu amp oldid 6078406, wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, hersey,

ne axtarsan burda

, en yaxsi meqale sayti, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, seks, porno, indir, yukle, sex, azeri sex, azeri, seks yukle, sex yukle, izle, seks izle, porno izle, mobil seks, telefon ucun, chat, azeri chat, tanisliq, tanishliq, azeri tanishliq, sayt, medeni, medeni saytlar, chatlar, mekan, tanisliq mekani, mekanlari, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar.